Về miền Tây, không chỉ nổi tiếng với những phiên chợ nổi lênh đênh mà còn có rất nhiều món ăn đặc sắc. Nổi bật là những món ăn được chế biến từ con ba khía, vừa độc đáo vừa lạ miệng. Những thông tin cung cấp trong bài viết sau sẽ giúp bạn hình dung rõ hơn về con vật này và những món ăn nổi tiếng đặc sản của miền tây gắn liền với nó.
Đôi nét về con ba khía
Ba khía có danh pháp khoa học là Sesarma mederi, đây là loài cua có hình sáng khá nhỏ nhắn và thuộc họ Sesarmidae. Đây chính là nguyên liệu đã làm nên món mắm đã nổi tiếng khắp miền Tây Nam Bộ của nước ta và khu vực châu thổ miền sông nước của các nước lân cận.
Ba khía là động vật phân bố rộng rãi ở vùng sông nước khu vực Nam Bộ ở Việt Nam. Chúng thường xuất hiện nhiều ở vùng nước lợ, nước mặn trải dài từ Cần Thơ, Sóc Trăng và đến tận mũi Cà Mau.
Người ta tìm thấy nhiều nhất loài động vật này ở khu vực rừng U Minh. Chúng ưa thích sống ở những tán cây đước, mắm trong khu vực bãi bồi, nhìn chung đây là loài vật rất đặc trưng cho khu vực miền Nam, được tận dụng để chế biến thành nhiều món ăn.
Ba khía có đặc điểm gì?
Ba khía là một loài cua nhỏ, nhưng chúng có đôi càng khá to, trên phần lưng của chúng có đặc điểm rất đặc trưng là có 3 dấu gạch, đó cũng chính là lý do mà người ta đặt tên cho chúng là ba khía. Với kích thước nhỏ nhưng có khá nhiều gạch, có cả phần gạch đỏ và gạch bùn, thịt của chúng rất chắc, vỏ cứng.
Lúc này, chúng sẽ tìm đến những nơi cao hơn như thân cây và rễ cây để trú ẩn và đây cũng là thời điểm giao phối của chúng. Mùa mưa kéo dài nên chúng có được lượng thức ăn vô cùng dồi dào, thịt vào mùa này rất ngọt và chắc. Đặc biệt là khi “ba khía hội”, sẽ thấy chúng tập trung đông đảo vào 3-4 đêm trong tháng 10.
Ba khía được khai thác như thế nào?
Để đánh bắt được ba khía, không phải là chuyện đơn giản, người dân nơi đây phải ăn bờ ở bụi, ngủ rừng, sống trong môi trường vô cùng khắc nghiệt. Bởi trong rừng, khu vực sông có nhiều vắt, đỉa và muỗi. Thế nên, những người dân làm nghề này rất vất vả.
Vào ngày “ba khía hội” người ta dễ dàng bắt chúng hơn, người dân miền Tây thường trang bị những vật dụng cần thiết như đèn, thau, cuốc, thùng, đèn đuốc để soi bắt chúng. Chúng thường tụ tập thành từng chùm từng chùm một trên các cây đước, cây mắm. Người ta sẽ đeo bao tay hoặc lấy rổ để gạt chúng rơi xuống vật đựng.
Tuy nhiên, giờ đây, loài vật này không còn nhiều như xưa, để có thể bắt chúng, người ta đợi màn đêm buông xuống, khi mà thủy triều dần lên, họ sẽ mang đầy đủ các vật dụng như bao tay, đèn pin lội theo các bãi bùn. Soi trên các gốc đước khi mà chúng đi kiếm ăn để bắt hoặc thọc tay vào bên trong hang để bắt. Nhiều người dùng bẫy để bắt chúng, để có thể bắt chính xác phải tóm thật nhanh không để chúng kẹp vào tay.
Ba khía với nền ẩm thực Việt
Giá trị của loài vật này về kinh tế trước đây không cao, bởi người ta chỉ chế biến một món ăn duy nhất đó là mắm ba khía rất đặc trưng của miền Tây sông nước. Đây là món ăn gần như không thể thiếu trong miền Tây sông nước, và hầu như trong bữa ăn nào cũng có món đặc trưng này.
Họ cũng khai thác con vật này sống để ăn luôn, là món ăn rất khoái khẩu. Theo đó, chỉ cần tách bỏ mai của chúng, bỏ phần phổi đi và đem đi rửa nước nóng. Khi ăn, chấm cùng với muối nước giấm hoàn cùng với tỏi, ớt và chút đường. Vị của thịt con vật này vừa thơm, ngọt, hòa cùng với nước chấm tạo nên dư vị đặc biệt.
Hiện nay, đã có rất nhiều món ăn khác nhau từ con vật này ra đời, thơm ngon và hấp dẫn du khách gần xa. Đã dừng chân một lần ở vùng miền Tây sông nước nhất định phải thử một lần.
Chọn ba khía ngon như thế nào?
Để chọn được con chắc thịt có hương vị thơm ngon, người ta thường bẻ phần chân, thấy đầy thịt là thơm ngon. Nếu như phần bên trong rỗng, có nghĩa là con đó đã bị ộp, không nên chọn.
Người ta cho rằng, thời điểm ngon nhất chính là vào mùa sinh sản nên chọn những con đang ôm trứng. Không nên ham chọn những con to, bởi thịt của chúng không ngọt, không chắc. Thường trong khoảng từ tháng 8 đến tháng 10 âm lịch, tức là trong mùa con nước lên, người ta sẽ thấy những hang ổ của ba khía dày đặc trong các hốc cây bắt đầu chìm sâu trong nước.
Ba khía làm những món gì ngon?
Ba khía là món ăn vô cùng đặc trưng của người miền Tây, có thể làm nên nhiều món ăn hấp dẫn như muối, làm gỏi, rang hoặc sốt me, làm mắm …
Ba khía trộn
Món ba khía trộn được rất nhiều người yêu thích, đầu tiên, bạn đem phần mai ra tách rồi đem bỏ phổ. Sau đó, bạn đem đi rửa sạch với nước sôi, đem xé nhỏ ra, bỏ những móng nhọn. Tiếp đó, chuẩn bị tỏi ớt rửa sạch rồi băm nhuyễn chung với nhau, vắt nước cốt chanh vào và trộn đều.
Sau đó, bạn cho phần thịt cua nhỏ đã sơ chế trộn cùng với hỗn hợp tỏi, ớt và chanh, thêm một chút đường. Đeo găng tay và bóp đều, để trong khoảng 1 giờ để gia vị ngấm đều hơn là có thể thưởng thức. Bạn có thể ăn kèm món này cùng với cơm, hương vị của thịt ba khía thấm đẫm tỏi ớt cay nồng, hấp dẫn khiến bạn nhớ mãi không quên.
Gỏi ba khía
Để làm món gỏi đu đủ, đầu tiên, bạn chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu bao gồm mắm ba khía, đu đủ xanh, đậu đũa, tôm khô, cà chua, ớt, tỏi, rau răm, đậu phộng, ngò gai, chanh, gia vị.Sau đó, bạn đem sơ chế nguyên liệu, cà chua đem cắt nhỏ, đu đủ nạo sợi, tôm khô ngâm trong nước khoảng 10 phút, rau đem đi rửa sạch. Tỏi ớt đem đi rửa sạch, còn chanh đem vắt ra lọc bỏ hạt lấy nước cốt.
Cho tôm khôm đường, tỏi ớt, nước chanh, nước mắm đem giã thật nhuyễn, sau đó đem đu đủ, đậu đũa, cà chua, rau răm, đậu phộng trộn cùng với mắm ba khía rồi trộn đều cùng với hỗn hợp vừa giã. Vị cay hòa quyện cùng với đậu đũa và đu đủ giòn, thanh và ngọt, đặc biệt là hương vị từ mắm sẽ kích thích đầu lưỡi của bạn, ăn cực đậm đà.
Có thể bạn quan tâm:
- Bánh xèo – Đặc sản Việt Nam hấp dẫn không thể bỏ qua
- Bún chả Hà Nội – Đặc sản ngon nức tiếng của người Việt
Ba khía muối
Đầu tiên, bạn đem ba khía rửa sạch cùng với nước, sau đó để thật ráo nước, đi nấu một nồi nước muối thật là mặn. Để có được cho mình món muối chuẩn vị, bạn cần đem cua nhỏ này đi muối 3 ngày, sau đó lại vớt chúng ra, nấu nước muối lần nữa sói cùng với đường để vị mặn dịu bớt rồi cho những con cua này muối lại.
Bạn có thể đem ba khía muối trong vòng 1 tuần rồi trộn chung với những gia vị khác nhau là có thể ăn được. Tùy theo mỗi vùng miền, có thể trộn chung món này cùng với ba chỉ, cá luộc, cá hấp, gỏi bò…Tất nhiên, bạn cũng cần có những món rau ăn kèm như rau muống luộc, rau lang hoặc là rau sống.
Bên cạnh đó, bạn có thể đem chúng đi làm mắm để chế biến được nhiều món ăn khác nhau, vừa thơm ngon hấp dẫn. Hương vị của món mắm rất đặc trưng vừa làm gỏi, vừa có thể chấm cùng với nhiều món hấp và món luộc khác.
Với những thông tin trên bài viết, có thể nhận thấy ba khía là món ăn rất đặc trưng của miền Tây sông nước, có thể chế biến nhiều món ăn độc đáo. Nếu như có cơ hội một lần dừng chân tại nơi đây, đừng bỏ qua món ăn hấp dẫn này.