Chẩm chéo một món ăn vô cùng đặc biệt, được xem là thức chấm biến hóa mọi món ăn trở nên đặc biệt của vùng núi Tây Bắc. Những người từng đến vùng Tây Bắc đều mê đắm hương vị thơm ngon, hấp dẫn và độc lạ của món ăn này. Cùng “lui về” Tây Bắc để thưởng thức món ăn đậm chất núi rừng qua những thông tin sau đây.
Chẩm chéo là gì?
Chẩm chéo là một trong những món ăn nổi tiếng đến từ vùng núi Tây Bắc vô cùng hấp dẫn. Gia vị cổ truyền này có nguồn gốc từ dân tộc Thái sinh sống và phân bố ở vùng Điện Biên, Tây Bắc và một phần ở Đông Bắc Thái Lan. Chẩm chéo rất đặc biệt, có thể thích hợp dùng cho nhiều món ăn khác nhau như món luộc, nướng, rau sống….
Để làm nên món chẩm chéo thơm ngon cà độc đáo, người ta phải kết hợp nhiều nguyên liệu khác nhau. Trong đó, bát chẩm chéo thường thấy không thể thiếu mắc khén vừ ớt khô, có thể thêm một số nguyên liệu đặc biệt khác như muối, cá cơm, húng lủi, rau thơm, sả…Ớt khi cho vào chẩm chéo thường sẽ được để lên bếp cùng với tỏi sau đó nướng chung với mắc khén, dậy thêm hương thơm đặc biệt của thức chấm này.
Với người dân tộc Thái, đây là món ăn dân dã và lúc nào cũng có mặt trong những bữa cơm. Người ta thường dùng để chấm thịt, rau, những món chua để càng tô điểm thêm hương vị món ăn, đậm đà hơn, giúp bữa ăn trở nên đặc biệt hơn.
Hướng dẫn cách làm chẩm chéo đơn giản
Để chế biến nên món chẩm chéo chuẩn “Tây Bắc”, bạn có thể tham khảo hướng dẫn chi tiết dưới đây, cụ thể:
Chuẩn bị nguyên liệu làm chẩm chéo
Để tạo nên món chẩm chéo đặc biệt, bạn có thể chuẩn bị những nguyên liệu chính bao gồm:
- Hạt dổi.
- Rau mùi tàu.
- Rau bạc hà (húng lủi).
- Bột mắc khén.
- Rau mùi
- Tỏi, ớt, gừng.
- Củ sả.
- Muối.
Hướng dẫn thực hiện
Để thực hiện làm món chẩm chéo hấp dẫn, trước hết bạn cần thực hiện giã nhuyễn các nguyên liệu. Trong đó, rau mùi tàu, mùi húng lủi cắt nhỏ; gừng, sả, tỏi đập dập; nên để tỏi, ớt và mắc khén nướng. Sau đó cho tất cả các nguyên liệu đã sơ chế để vào cối và giã nguyễn. Tất cả nguyên liệu sẽ hòa quyện vào cùng với nhau, bạn sẽ sở hữu ngay món chẩm chéo đúng vị và hấp dẫn.
Thành phẩm
Bát chẩm chéo sau khi hoàn thành sẽ có hương vị vô cùng đặc trưng, mùi sả cùng các loại rau tạo nên mùi thơm, cùng với vị cay và vị nồng của mắc khén. Khi chấm thức ăn, bạn càng thấy món ăn đậm đà, vừa bùi, vừa thơm, đặc biệt những món ăn dễ ngán sẽ cảm giác đỡ chán hơn.
Những món chẩm chéo nổi tiếng được yêu thích
Từ những hương vị chẩm chéo cơ bản, bạn có thể đa dạng hóa hương vị thêm nhiều loại chéo khác, phù hợp với nhiều món ăn khác nhau. Cùng khám phá một số loại thức chấm nổi tiếng:
Chéo pà (chẩm chéo cá)
Để làm nên món chéo pà đặc sản, nồng nàn hơn người ta sẽ nước thêm cá giã cùng với món chẩm cơ bản. Hương vị nồng của cá sẽ càng kích thích vik giác, thường chấm rau luộc, rau rừng hay các món măng.
Chéo tắp cáy
Chéo tắp cáy vô cùng thơm ngon, đúng điệu và nguyên liệu chính được người ta sử dụng là gan gà và gan vịt. Người ta đem nướng gan trên bếp than để giúp cho mùi tanh được khử bớt, sau đó cho vào cối cùng thêm một chút lá chanh để giã cùng với chẩm chéo cơ bản. Chéo tắp cáy vô cùng hấp dẫn, kích thích gia vị chấm với thịt gà luộc, vịt luộc hấp dẫn.
Chéo nặm xổm
Chéo nậm xổm có thêm cá nướng, vừng cùng với nước măng chua, vừng trắng được rang lên cho giã thành bột, cá nướng cùng được giã ra trộn với vừng và nước măng đậm vị, tất cả hòa chung với chẩm chéo gốc. Món chấm này rất phù hợp để chấm với rau cải non. Vừng trắng được rang lên cho thơm vàng rồi đem giã thành bột, cá nướng lên cũng giã cho thật cho thật nhỏ mịn. Sau đó, người ta trộn bột vừng và cá nướng với chéo cơ bản và một ít nước chua. Chéo nặm xổm có vị chua ngọt đậm đà dùng để chấm với rau cải non.
Chéo pịa
Trong ruột con trâu có thứ nước rất đắng, nhưng có thể được dùng để làm nên món chéo pịa độc đáo và cực lạ miệng. Thứ nước đó là pịa, sau đó sẽ được chưng cùng với một phần thịt trâu băm nhỏ sao cho dậy mùi thơm nồng nàn. Đến khi sệt sệt sẽ được giã nhỏ, thêm chút lá chanh sau đó trộn cùng với món chẩm chéo cơ bản. Món này có vị hơi đắng nhưng lại rất bùi, thường dùng chấm với thịt trâu nước, hấp lên thì ngon “đúng điệu”.
Chéo Mak có
Đây là chẩm chéo được làm từ loại quả rất đặc trưng của núi rừng đó là quả Mak có. Quả này sẽ được lấy một phần thịt đem đi giã chung với món chéo cơ bản, nhưng sẽ không cho mắc khén vào. Vị của quả này chua nhẹ, hơi chát và khi ăn có vị ngọt nhẹ, phù hợp dùng với nước chấm rau má luộc.
Có thể bạn quan tâm:
- Khoai mỡ – Loại rau củ có nhiều chất dinh dưỡng tốt
- Mỳ Ý – Hướng dẫn cách làm món mỳ hấp dẫn cho cả nhà
Chéo non đíp
Đây là món chấm được làm từ quả ớt chỉ thiên có tên khá lạ là non đíp. Người ta sẽ không đem nướng ớt trực tiếp lên mà chỉ đem đi nướng với tỏi, ớt, bột ngọt. Đây là món chẩm chéo cơ bản, dễ thực hiện, thanh mát thường dùng để ăn cùng với món mần trầu non.
Chẩm chéo sắc chaư (chéo củ sả)
Để có thể làm nên món chéo sắc chaư, một nguyên liệu không thể thiếu đó là củ sả. Sả đem đi thái nhỏ, giã nhuyễn và trộn cùng với một chút lá chanh. Khi chấm với món này, bạn sẽ đồng thời cảm nhận được hương vị nồng của sản, vị cay, và chát cùng hòa quyện lại với nhau. Người dân địa phương thường dùng món chéo này để ăn cùng với lá vả đồ hoặc là sắn non.
Chéo hòm pẻn (chéo rau mùi)
Nguyên liệu chính để chế biến nên món chéo đặc biệt này chính là rau mùi. Rau mùi tươi ngon, đem đi rửa sạch rồi giã chung cùng với chéo cơ bản, như vậy đã có món chẩm chéo cực hấp dẫn, đặc biệt phù hợp để chấm với thịt lợn luộc cùng với rau cải luộc.
Chéo khá (chéo riềng)
Chéo khá là món chéo có thêm nguyên liệu là riềng, đem thái nhỏ, giã nhuyễn sau đó được trộn chung cùng với chéo cơ bản. Hương vị của món chéo này hơi đắng, chát nhưng lại càng tôn lên hương vị khi ăn cùng với măng nướng. măng luộc hoặc lá phăck chưa khàu, phăck đứa…..
Chẩm chéo thúa nâu
Đây là món chẩm chéo được chế biến vô cùng cầu kỳ, để có được món chéo thúa nâu, bạn cần chuẩn bị đỗ ngâm,. Sau khi đỗ ngâm qua đêm tiếp tục đem đi luộc mềm rồi đãi cho thật sạch vỏ. Để đậu đã ráo nước, sau đó đem đi gói để lên men. Khi đó, đậu đã dậy và nồng nàn mùi thơm, bạn có thể đem trộn cùng với ớt, sau đó đem tạo hình thành bánh đem đi phơi khô.
Sau đó, những món bánh đậu xanh ớt được phơi khô sẽ được nướng trên than vàng để dậy hương vị. Cuối cùng là giã đều cùng với món chẩm chéo cơ bản là đã có chéo thúa nâu cực hấp dẫn, có thể chấm thịt gà, lợn sữa hoặc là măng. Đây là thức chấm hết sức đặc biệt, thơm của đậu lên men và cay nồng của hàng loạt hương vị khác rất đặc biệt.
Như vậy, qua những thông tin trên bạn đã biết chẩm chéo là gì, cách để tạo nên món chéo thơm ngon mang đậm dư vị núi rừng. Chắc chắn, một lần đã thử thức chấm này bạn sẽ ấn tượng mãi không quên.